هرم مازلو : شناخت سلسله مراتب نیازهای انسان

هرم سلسله مراتب نیازهای انسان چیست؟

آبراهام مازلو، به عنوان یک انسان‌گرا، هرم سلسله مراتب نیازهای انسان (که به هرم مازلو معروف است) را بیان کرد.

بر اساس این نظریه، نیازهای انسان در ۵ دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند.

هر چه به سمت طبقه‌های پایین هرم حرکت کنیم، نیازهای اساسی‌تری را مشاهده می‌کنیم.

دسته اول تا چهارم هرم آبراهام مازلو ، جز نیازهای کمبود به‌شمار می‌آیند.

به این معنا که نبود آن‌ها باعث احساس نارضایتی شخص می‌شود.

در حالی‌که بالاترین طبقه هرم سلسله مراتب نیازهای انسان ، شامل میل شخص به رشد هست.

در واقع نبود این نیاز باعث نارضایتی نمی‌شود، ولی وجود آن باعث رضایت بسیار بیشتر می‌شود.

آبراهام مازلو با هرم معروف خودش بیان می‌کند که:

برای ایجاد انگیزه در شخص، نیازهای فرد در سطحی که قرار دارد باید ارضا شوند.

در واقع اگر شخص از لحاظ فیزیولوژیکی دچار نیازهای شدید هست، ابتدا باید به این نیازها توجه شود.

بعد از این مرحله، شخص نیاز به امنیت پیدا می‌کند.

در واقع برآورده شده خواسته‌های شخص در هر سطحی که قرار دارد، منجر به افزایش رضایت شخص از کار و زندگی می‌شود.

۵ سطح هرم آبراهام مازلو:

سطح اول: نیازهای فیزیولوژیکی

نیازهای سطح اول هرم مازلو ، نیازهای اساسی انسان برای بقا و زندگی است.

پایین‌ترین سطح نیازهایی که هر انسانی دارد، نیازهای فیزیولوژیکی هستند.

آب، غذای مناسب، محل زندگی، هوای مناسب برای تنفس، نیاز به تولید مثل و تشکیل خانواده از مهم‌ترین نیازهای این بخش هستند.

سطح دوم: نیاز به امنیت

هر آنچه احساس ایمنی در شخص (برای زندگی حال و آینده او) به‌وجود می‌آورد.

امنیت جانی شاید مهم‌ترین بخش آن باشد و نیاز به امنیت مالی، امنیت شغلی، عدم وحشت و … جز این دسته هستند.

تمام تلاش‌ها برای زندگی در محل‌های امن و داشتن سپرده‌ها و بیمه‌ها، ناشی از این نیاز انسان هستند.

سطوح اول و دوم هرم مازلو ، نیازهای اساسی انسان را بیان می‌کنند.

سطح سوم: نیازهای اجتماعی

انسان موجودی است اجتماعی، و قرار گرفتن در بین افراد مختلف باعث ایجاد رضایت در وی می‌شود.

در این سطح از نیازها، انسان مایل است از طرف دیگران تایید شود و دوست داشته شود.

ارتباط دوستانه افراد، احساس عشق و دوست داشتن از طرف کسی که دوستش دارد، احساس تعلق خاطر به خانواده، جزی دسته نیازهای اجتماعی شخص است.

همچنین نیاز به عضویت در گروه‌های مختلف، شرکت در مراسم متنوع و حضور در جمع همگی ناشی از این سطح خواسته‌های انسانند.

تمام تلاش‌های این بخش برای در جمع بودن و جلوگیری از تنهایی و افسردگی است.

دسته چهارم: نیاز به احترام

انسان پس از به‌دست آوردن شرایط مناسب در سه سطح دیگر، نیاز به احترام دارد.

در واقع شخص هم دوست دارد خودش به شخصیت خودش احترام بگذارد. (عزت نفس داشته باشد.)

و هم از طرف دیگران محترم شناخته شود.(مورد قبول و احترام سایرین باشد.)

تلاش‌هایی مانند دیده شدن در گروه‌ها، به‌دست آوردن دستاوردهای شخصی و … در این دسته هستند.

در واقع فرد تلاش می‌کند کاری انجام دهد تا از طرف دیگران دیده شود و به او افتخار کنند.

نیازهای دسته سوم و چهارم هرم سلسله مراتب نیازهای انسان ، جز خواسته‌های روحی شخص هستند.

همانطوری که در ابتدا گفتیم، این چهار سطح هرم، شامل نیازهایی است که نبود آن‌ها باعث احساس کمبود در شخص می‌شود.

ولی دسته پنجم که در ادامه شرح می‌دهیم، نیازی است که بودنش باعث بالا رفتن رضایت می‌شود.

دسته پنجم: نیاز به خودشکوفایی

این بخش از هرم مازلو ، به نیاز انسان برای رشد و پیشرفت تا بالاترین حد اشاره می‌کند.

افراد در این سطح مایلیند از بالاترین پتانسیل خود برای رشد و پیشرفت استفاده کنند.

در واقع شخصی که به این سطح از نیازها می‌رسد، تمرکزش بر رشد شخصی خود و رسیدن به حداکثر کارآیی است.

آبراهام مازلو در مورد این سطح از هرم می‌گوید: “انسان باید آن‌چیزی باشد که می‌تواند باشد.”

ویژگی نیازهای سطوح مختلف در هرم مازلو

بسیاری از افراد، با سطوح بالایی این هرم نمی‌رسند.

اکثر انسان‌ها درگیر رفع نیازهای سطوح پایین‌تر هستند و هر چه به سطح‌های بالاتر می رسیم، افرادی که در آن قرار دارند کمتر می‌شوند.

سطوح پایین‌تر، مخصوصا ۲ رده اول، همانطوری که گفتیم نیازهای اساسی شخص هستند و برای بقا به آن‌ها نیاز دارد.

هرچه خواسته فرد در رده پایین‌تری از هرم باشد، قدرت آن نیاز بیشتر است و باید سریع‌تر ارضا شود.

ولی نیازهای سطوح بالاتر در خیلی از موارد ممکن است به تعویق انداخته شوند.

هر چه شخص به سطح بالاتری از هرم سلسله مراتب نیازها می‌رسد، احساس رضایت بیشتری از زندگی دارد.

در نهایت این نکته ضروری است که نیاز سطح بالاتر، پس از برآورده شدن رده پایین‌ترشان آشکار می‌شوند.

یعنی کسی که خواسته‌های فیزیولوژیکی او رفع شده است، احساس نیاز به امنیت پیدا می‌کند.

هرم سلسله مراتب نیازهای انسان ، نشان می‌دهد که:

انگیزه افراد را می‌توان متناسب با نیازهای سطحی که در آن قرار دارند، افزایش داد.

در نتیجه حس رضایت آن‌ها از کار و زندگی افزایش می‌یابد.