رشد فردی
اثر هاله‌ای چیست؟
خرداد
اثر هاله‌ای در واقع نوعی قضاوت محسوب می‌شود که بر اساس آن اشخاص همدیگر را تحلیل می‌کنند.
این موضوع اولین بار توسط روانشناسی به‌نام ادوارد تورندایک در سال ۱۹۲۰ مطرح شد.
افراد با دیدن یک یا چند رفتار از شخص دیگر، آن رفتار را به بقیه اخلاق‌ها و رفتارهای شخص بسط می‌دهند.
این قضاوت، اثر هاله‌ای نام دارد.
در واقع این رفتار انسان‌ها نوعی خطای روانشناختی به حساب می‌آید.
چرا که ما فقط با چند موضوع کوچک، کل شخصیت طرف مقابل را تجزیه و تحلی می‌کنیم و احتمال اشتباه در این کار بسیار بالاست.
برای مثال فرض کنید یک آقای ۳۵ ساله با قد ۱۸۰ سانتی متر و با حالت بسیار محکم و قوی وارد یک سالن شود.
کت و شلوار مشکی رنگ و کفش مشکی واکس زده بر تن دارد و پیراهن سفید اتوکشیده و کروات زیبای دودی تکمیل کننده تیپ اوست.
در دست راستش کیف چرم دستی به همراه دارد.
شما راجع‌به این شخص چه قضاوتی می‌کنید؟
اثر هاله‌ای باعث می‌شود که احتمالا ما این شخص را یک فرد تحصیل کرده تصور کنیم.
همچنین توقع داریم در برخورد با وی بوی عطر بسیار خوبی استشمام کنیم.
همچنین احتمالا موقعیت شغلی بسیار بالایی برای او متصوریم.
و بسیار قضاوت‌های دیگر….
حالا در همان سالن یک شخصی با یک شلوار جین آبی وارد شود.
کتانی سفید و تی‌شرت بر تن دارد.
حالا قضاوت ما برای این شخص چگونه است؟
احتمال زیاد اثر هاله‌ای باعث می‌شود ما او را شخصی جوان با جایگاه شغلی پایین بدانیم.
جالب است بدانید نفر دوم دقیقا تیپ استیو جابز، موسس کمپانی اپل را داشته و نفر اول مانند بسیاری از کارمندان شرکت‌های معمولی است.
ولی فقط و فقط ما بر اساس لباس‌های این اشخاص آن‌ها را قضاوت کردیم.
اهمیت اثر هاله‌ای در برخورد اولیه
تاثیر اولیه برخوردها را نباید به هیچ عنوان بی‌اهمیت بشماریم.
خیلی‌ها از قضاوت‌ها در برخورد اولیه شکل می‌گیرد.
در مقاله تاثیر اولیه و اهمیت آن در ارتباط نوشتم که در همان لحظات ابتدایی قضاوت افراد شکل می‌گیرد و تغییر آن بسیار دشوار است.
چطور تاثیر بهتری بر افراد داشته باشیم؟
- وضعیت ظاهری بسیار مهم است!
حتما شنیدیم که وقتی جایی وارد می‌شویم لباس‌هایمان معرف ما هستند.
نمی‌شود یک فرمول همیشگی برای لباس پوشیدن داشت.
هر محل و مجلس و جمعی، لباس مخصوص به‌خود را دارد.
ضمنا فرهنگ‌های مختلف را هم باید در نظر بگیریم.
در مثال ابتدای مقاله، طرز پوشش استیو جابز را بیان کردیم که یکی از بزرگترین مدیران و تاثیرگذارترین افراد در سال‌های اخیر بوده است.
ولی شاید این نوع پوشش در فرهنگ ادارات دولتی کشور ما باعث اثر هاله‌ای بسیار منفی شود.
پس باید حتما به نحوه پوششمان حساس باشیم.
- نحوه برخورد اولیه
اکثرا توصیه می‌شود در برخوردهای اولیه لبخند داشته باشیم.
لبخند و برخورد گرم و صمیمی اولیه بسیار عالیست و در اکثر مواقع کاربرد دارد.
ولی در بعضی محل‌ها و مراسمات (مانند مراسم تدفین یا محل‌هایی که با ناراحتی افراد همراه است) باید شرایط محیطی را در نظر بگیریم.
- بو!!!
این موضوع شاید بدیهی‌ترین مسئله‌ای است که متاسفانه خیلی‌ها فراموش می‌کنند.
هیچ کدام از ما دوست نداریم با شخصی برخورد داشته باشیم که بوی نامطبوعی دارد.
پس خیلی خیلی حواسمان به این موضوع باشد که بو یکی از بزرگترین ایحجاد کننده‌های اثر هاله‌ای است!
- کلمات و طرز بیان
یکی از عوامل بسیار مهم دیگر در قضاوت افراد کلمات و نحوه بیان است.
این موضوع هم بسیار مهم است که ما باید بدانیم در هر جمعی چه کلماتی به‌کار ببریم و چطور آن‌ها را بگوییم!
مثلا ما نمی‌توانیم در استادیوم فوتبال مانند یک سمینار صحبت کنیم.
یا نمی‌توانیم با یک کودک مانند یک مهندس یا پزشک صحبت کنیم.
و همچنین مقایسه کنید کلماتی که باید در برخورد با شخص عزادار به‌کار می‌بریم نسبت به موقعی که با یک عروس یا داماد صحبت می‌کنیم.
البته به هیچ وجه منظورم این نیست که باید با همان الفاظی که بقیه صحبت می‌کنند، حرف بزنیم.
بلکه لحنمان باید مناسب جمعی باشد که در آن حاضر هستیم.
